Αξιοπιστία κτισμένη σε γερά θεμέλια

Με πέραν των 80 χρόνων ιστορίας, η ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ έχει κτίσει ένα αξιόλογο όνομα συνώνυμο της καινοτομίας, της αξιοπιστίας και της αποδοτικότητας. Είναι ο πυρήνας ενός δυναμικού Ομίλου στον οποίο συγκαταλέγονται 12 εταιρείες με εργασίες σε Κύπρο και εξωτερικό. Τα σταθερά βήματα και η σκληρή δουλειά έκαναν την ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ να αποτελεί σήμερα ιστορικό κεφάλαιο για τον κατασκευαστικό τομέα και μια από τις κορυφαίες κατασκευαστικές εταιρείες της Κύπρου.

Στη μακρόχρονη ιστορία του ο Όμιλος, με πέραν των 420 ολοκληρωμένων έργων και με πέραν των 250 μόνιμων υπαλλήλων, άφησε και αφήνει το στίγμα του σε ολόκληρη την Κύπρο και το εξωτερικό με έργα σημεία αναφοράς, υιοθετώντας πρωτοποριακές προσεγγίσεις και καινοτόμες τεχνικές.

Οι ρίζες της ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ και οι πρώτες δημιουργικές δεκαετίες

Ο Παναγιώτης Τουμαζής γεννήθηκε το 1912 στον Άγιο Μέμνονα. Ήταν άριστος μαθητής και έτσι το 1930 έφυγε για την Αθήνα όπου έπειτα από εξετάσεις έγινε δεκτός στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στη σχολή Πολιτικών Μηχανικών. Το 1936, επιστρέφοντας στην Κύπρο, διορίστηκε βοηθός Δημοτικός Μηχανικός στην Αμμόχωστο. Έπειτα άνοιξε το πρώτο του γραφείο στην Αμμόχωστο το οποίο ήταν και η απαρχή των επαγγελματικών του δραστηριοτήτων.

Το 1940 ο Παναγιώτης Τουμαζής πραγματοποιεί την πρώτη του μεγάλη συνεργασία με τον Ζήνωνα Πιερίδη στην υπό δημιουργία βάση Δεκέλειας. Το πρώτο σπίτι που σχεδίασε και έκτισε ήταν για τον Αρχιμανδρίτη του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.

Η προσοχή και το ενδιαφέρον του στράφηκε κυρίως προς την εργοληπτική δουλειά και έτσι το 1942 ιδρύει τον συνεταιρισμό «ΠΑΝΤΟΥΜΑΖΗΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΙ». Το 1957 προχωρά, μαζί με τα αδέλφια του, στην εγγραφή της εταιρείας «ΑΤΛΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΙ ΛΤΔ» και έπειτα, το 1963, στην εγγραφή της εταιρείας «ΠΑΝΤΟΥΜΑΖΗΣ ΛΤΔ».

Η εισβολή και η επαναδραστηριοποίηση

Το 1974, ως συνέπεια της τουρκικής εισβολής και της επακόλουθης κατοχής της Αμμοχώστου, οι εργασίες των εταιρειών σταματούν. Ο Παναγιώτης Τουμαζής και τα αδέλφια του Γιάννης και Χαράλαμπος εγκαθίστανται στη Λεμεσό και επαγγελματικά στεγάζονται προσωρινά στο γραφείο του Ανδρέα Παπαδόπουλου, πολιτικού μηχανικού, και οικογενειακού φίλου. Το 1975 ιδρύεται η Atlas Pantou Co Ltd και αναλαμβάνει τότε (σε κοινοπραξία) το πρώτο έργο της, το 7^ο Γυμνάσιο Λεμεσού. Συνάμα γίνονται προσπάθειες δραστηριοποίησης στο εξωτερικό και σύντομα γίνεται η ανάληψη των πρώτων εργασιών, σε διάφορα οικοδομικά και τεχνικά έργα, στο Ριάντ της Σαουδικής Αραβίας, με την αδελφή εταιρεία P&CH TOUMAZIS. Από το 1979 η εταιρεία στεγάζεται στα ιδιόκτητα γραφεία της στην οδό Γιάγκου Τορναρίτη αρ. 8, Πολυκατοικία ‘ILIA’  στη Λεμεσό.

Το πρώτο μεγάλο έργο

Οι προσπάθειες της Atlas Pantou Co Ltd αρχίζουν πλέον να καρποφορούν και τα αποτελέσματα να γίνονται ορατά. Τη δεκαετία του 1980 (σε κοινοπραξία), η εταιρεία αναλαμβάνει το πρώτο της μεγάλο έργο, τον Ηλεκτροπαραγωγό Σταθμό Δεκέλειας, ο οποίος ολοκληρώθηκε το 1983. Μερικά χρόνια αργότερα καταγράφεται και η πρώτη μεγάλη αλλαγή στη διοίκηση της εταιρείας. Συγκεκριμένα, οι μέτοχοι της εταιρείας, ο Παναγιώτης Τουμαζής και τα αδέλφια του, αποφασίζουν να ακολουθήσουν ξεχωριστή πορεία. Η εταιρεία εισέρχεται σε μια νέα εποχή όταν ο Τώνης Τουμαζής, γιος του Παναγιώτη, αναλαμβάνει, το 1987, ως Διευθύνων Σύμβουλος και ξεκινά σταδιακά την ίδρυση του ομίλου ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ και αργότερα του ομίλου ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΩΝ, που μαζί με 12 άλλες εταιρείες συνδεδεμένες με αυτόν, δραστηριοποιούνται σε Κύπρο και εξωτερικό.

Τον Ιούνιο του 2005, ο Παναγιώτης Τουμαζής έφυγε από τη ζωή με ανεκπλήρωτο τον πόθο για επιστροφή στην αγαπημένη του Αμμόχωστο.

Ο Τώνης Τουμαζής, ιδρυτής των ομίλων ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ και ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΩΝ

Ο Τώνης Τουμαζής, γιος του Παναγιώτη Τουμαζή και της Ιουλίας Δημητρίου Κεμπελίδη, γεννήθηκε στην Αμμόχωστο το 1952. Υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία ως Ανθυπολοχαγός Πυροβολικού. Απολύθηκε από τον στρατό το 1972 και αμέσως έφυγε για σπουδές στο Λονδίνο. Το καλοκαίρι του 1974, ο νεαρός τότε φοιτητής Τώνης Τουμαζής, βίωσε από κοντά τα τραγικά γεγονότα της τουρκικής εισβολής λαμβάνοντας μέρος στις μάχες κατά των Τούρκων εισβολέων. Είναι μάλιστα από τους ελάχιστους Κυπρίους που πολέμησαν στη μάχη της ΕΛΔΥΚ.

Σπούδασε Πολιτικός Μηχανικός (BSc Civil Engineer) στο U.C.L. (University College of London). Έκανε Μεταπτυχιακό (MSc Structural Engineering) και D.I.C (Diploma of Imperial College)  στο Imperial College. Επίσης απέκτησε Μεταπτυχιακό στην Αρχιτεκτονική στο «Bartlett School of Architecture» του Πανεπιστημίου του Λονδίνου (MA Advanced Architectural Studies).

Με την αποπεράτωση των ακαδημαϊκών του σπουδών, εργάστηκε για 3 χρόνια στο Λονδίνο, στη Matthew Hall Engineering και τη  Lloyd’s Register of Shipping στον τομέα των θαλάσσιων μονάδων άντλησης πετρελαίου και απέκτησε τους τίτλους Chartered Engineer και MIMar.EST.

Η επιστροφή στην Κύπρο

Το 1981 ο Τώνης Τουμαζής επέστρεψε στην Κύπρο και ξεκίνησε να εργάζεται στην εταιρεία Atlas Pantou Co Ltd μέχρι και το 1987 όταν αναλαμβάνει ως Διευθύνων Σύμβουλος και Γενικός Διευθυντής της. Με τον Τώνη Τουμαζή στη διοίκηση-διεύθυνση ξεκινά για την εταιρεία μια εποχή γεμάτη από νέες προκλήσεις, αυξημένες απαιτήσεις, ανταγωνισμό αλλά και νέα φιλοσοφία.

Ο Τώνης Τουμαζής αρχίζει να δημιουργεί τον Όμιλο εταιρειών ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ και αργότερα τον όμιλο ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΩΝ (μητρική της Atlas Pantou Co Ltd). Ο Όμιλος συγκεντρώνει πλέον 12 εταιρείες του κλάδου και υπάρχουν άλλες 12 στις οποίες ο Τώνης Τουμαζής είναι ιδρυτής ή/και κύριος μέτοχος. Ανάμεσα σε αυτές βρίσκονται, ο Όμιλος εταιρειών Telmen, που περιλαμβάνει την εταιρεία Telmen Ltd μια από τις μεγαλύτερες ηλεκτρομηχανολογικές εταιρείες στην Κύπρο και την IFM Ltd (Integrated Facilities Management), η εταιρεία εισαγωγής κατασκευαστικών, αγροτικών και εξειδικευμένων μηχανημάτων Conagro Ltd, η εταιρεία λατομείων Μ.Ε.Λ. ΛΤΔ, η Asber Removals Ltd, εταιρεία αποξήλωσης αμιάντου, η Conbuilt Ltd, εταιρεία που ειδικεύεται σε ανακαινίσεις κτιρίων, η διαχειρίστρια κτηματική εταιρεία Atlas Pantou Properties Ltd, η εταιρεία ανάπτυξης γης και οικοδομών Atlas Pantou Hellas Α.Ε. στην Ελλάδα, η κτηματική εταιρεία Megaforce στην Ρουμανία,  η Atlas Cat International Contractors (συνεταιρισμός με C&A Toumazis Co Ltd) στο Κατάρ και η Multistage International Ltd, εταιρεία σχεδιασμού και εγκατάστασης θεατρικών συστημάτων με  έδρα την  Αγγλία.

Αφοσιωμένος Αμμοχωστιανός και πολυπράγμονας

Ο Τώνης Τουμαζής, πέραν του ενδιαφέροντός του για την επιχειρηματικότητα, παραμένει βαθιά ευαισθητοποιημένος για την Αμμόχωστο και για την Κύπρο γενικότερα και ασχολείται αδιάλειπτα με τα κοινά. Μεταξύ άλλων διετέλεσε μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου του ΚΥ.ΚΕ.Μ (Κυπριακό Κέντρο Μελετών) από το 1987 και είναι Πρόεδρος από το 1997 μέχρι σήμερα. Ως Πρόεδρος πήρε μέρος σε πολλά διεθνή συνέδρια της EuroMesCo στην Ευρώπη και Μέση Ανατολή, με εισηγήσεις του που αφορούσαν την ευρωπαϊκή πορεία της Κύπρου. Είναι επίσης μέλος του Δ.Σ. και Αντιπρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητήριου Αμμοχώστου (ΕΒΕΑ), ένα από τα ιδρυτικά μέλη της «Κίνησης για την Ευρώπη» και ιδρυτικό μέλος της Κυπριακής Εταιρείας Ποιότητας.

Το 2020 βραβεύθηκε ως Business Leader από το Κυπριακό Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο (ΚΕΒΕ) στην κατηγορία Κατασκευών και  Ανάπτυξης Γης.

Το διαχρονικό όραμα, οι αρχές και οι αξίες

Στην ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ επενδύουν στη συνεχή ανάπτυξη και πρόοδο των τεχνικών κατασκευής και δόμησης θέτοντας τον πήχη όλο και ψηλότερα. Όπως αναφέρουν «Κοιτάζοντας προς το μέλλον χτίζουμε πάνω σε θεμέλια εμπιστοσύνης και επαγγελματισμού. Όραμα μας, να συνεχίσουμε να κληροδοτούμε, μαζί με τους πελάτες μας, έργα που αντέχουν στο χρόνο και τα οποία υπηρετούν πρωτίστως τον άνθρωπο», και προσθέτουν «Στην ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ διαρκώς αναπτύσσουμε τις εταιρικές μας αξίες και αρχές. Πάντα έτοιμοι να αντιμετωπίσουμε καινούριες προκλήσεις, με κουλτούρα ποιοτικής εργασίας συνυφασμένης με κοινωνική ευαισθησία, συνεχίζουμε να παραδίδουμε έργα που ξεπερνούν τις προσδοκίες των πελατών μας ενώ παράλληλα εξυπηρετούν έναν κοινωνικό σκοπό. Επενδύουμε συστηματικά στους ανθρώπους μας δημιουργώντας ένα ευχάριστο αλλά και αξιοκρατικό εργασιακό περιβάλλον, όπου οι εργαζόμενοι, τόσο ως άτομα αλλά και ως ομάδες, μπορούν να ανθίσουν και  να αναπτύξουν πλήρως τις δυνατότητές τους».

Ένα πολύ σημαντικό βιβλίο

Ο όμιλος ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ, με πέραν των 80 χρόνων ιστορίας, αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο στην οικοδομική βιομηχανία της Κύπρου. Με σεβασμό προς την ιστορία της Οικοδομικής Τέχνης, τον τόπο και τον πολιτισμό μας, η ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ πριν δυο χρόνια έθεσε ένα μεγαλόπνοο στόχο, να δημιουργήσει την πρώτη ολοκληρωμένη έκδοση η οποία θα κατάγραφε την ιστορία της Οικοδομικής Τέχνης στην Κύπρο, με κύριο στόχο την προσφορά στον πολιτισμό του νησιού μας.

Στην έκδοση αυτή καταγράφονται, για πρώτη φορά, από μια επίλεκτη ομάδα επιστημόνων – ερευνητών με βάση τη σύγχρονη έρευνα γύρω από την ιστορία, την αρχαιολογία και την αρχιτεκτονική της Κύπρου, οι  πρώτες ύλες, οι τεχνικές και οι οικοδομικές μορφές στη διαχρονική πορεία τους μέσα από τις πολιτικές, κοινωνικές, οικονομικές και πολιτισμικές αλλαγές στο νησί. Στόχος της έκδοσης ήταν να καταγραφεί και να εκδοθεί η ιστορία της οικοδομικής τέχνης στην Κύπρο από την προϊστορία μέχρι τις μέρες μας και να αποτελέσει πηγή γνώσης για την οικοδομική παράδοση της Κύπρου, από τις αρχαίες καταβολές μέχρι τη σημερινή εποχή. Με πλούσια εικονογράφηση και επεξηγηματικό γλωσσάριο όρων η δίγλωσση, στα ελληνικά και στα αγγλικά, αυτή έκδοση φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα βασικό εγχειρίδιο το οποίο θα αξιοποιηθεί από όλους, ειδικούς και μη, την προηγούμενη αλλά και τη σύγχρονη γενιά.

Σε όλη τη διάρκεια των 80 χρόνων της ιστορίας της, η ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ ήταν κοντά στην κοινωνία, αναλαμβάνοντας δράσεις σε ποικίλους τομείς συμβάλλοντας θετικά στη ζωή συνανθρώπων μας και ευρύτερα της κοινωνίας.

Μέσα στα πλαίσια της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης (ΕΚΕ) η ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ, στέκεται αρωγός στους συνανθρώπους μας που βρίσκονται σε ανάγκη, προσφέροντας διαχρονικά σε ΜΚΟ και σύνολα τα οποία στηρίζουν ευπαθείς ή ευάλωτες ομάδες. Στηρίζει επίσης ποικίλες πρωτοβουλίες, συνέδρια και σεμινάρια που διοργανώνονται από οργανωμένα σύνολα του κατασκευαστικού κλάδου όπως το ετήσιο Διεθνές Συνέδριο Κατασκευών Ασφάλειας και Υγείας (Health & Safety) το οποίο διοργανώνεται κάθε χρόνο από την Κυπριακή Ένωση Πολιτικών Μηχανικών. Επίσης υπό την ιδιότητα του «Χρυσού Χορηγού» στήριξε τα «The Cyprus Architecture, Property & Interior Design Awards 2021» που διοργάνωσε για πρώτη φορά στην Κύπρο η IMH και το περιοδικό In Business.

H κοινωνική προσφορά της ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ επεκτείνεται και σε τομείς του πολιτισμού και της ιστορίας. Με αφορμή την συμπλήρωση των 80 χρόνων ιστορίας της η ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ προχώρησε στην έκδοση ενός βιβλίου που αφορά στην καταγραφή της οικοδομικής ιστορίας της Κύπρου.

Η έκδοση του βιβλίου «Η Ιστορία της Οικοδομικής Τέχνης στην Κύπρο: Από την Προϊστορία έως τον 21^ο Αιώνα» είναι ένα σημαντικό σύγγραμμα από μια επίλεκτη ομάδα επιστημόνων – ερευνητών, το οποίο φιλοδοξεί να αξιοποιηθεί από ειδικούς και μη.

Ανοδική πορεία με σταθερά βήματα

Με πέραν των 80 χρόνων ιστορίας, η ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ άφησε και αφήνει το στίγμα της σε ολόκληρη την Κύπρο και το εξωτερικό με έργα σημεία αναφοράς, υιοθετώντας πρωτοποριακές προσεγγίσεις και καινοτόμες τεχνικές. Στο τιμόνι του Ομίλου είναι από το 1987 ο γιος του Παναγιώτη, Τώνης Τουμαζής, ιδρυτής των ομίλων ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ και ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΩΝ. Σήμερα ο Όμιλος συγκαταλέγεται στους σημαντικότερους του κατασκευαστικού κλάδου, με εργασίες σε Κύπρο και εξωτερικό. Ο Τώνης Τουμαζής μας μίλησε για το χθες, το σήμερα και το αύριο, για το όραμα και τις αξίες του Ομίλου και φυσικά για την αγαπημένη του πόλη, Αμμόχωστο.

Πώς είναι να δημιουργεί κάποιος ένα Όμιλο με μια ιστορία τόσο μεγάλη και ένα όνομα τόσο βαρύ;

Είναι μια πορεία δύσκολη. Οι ρίζες του Ομίλου ανάγονται στα 1937, όταν ο πατέρας μου, Παναγιώτης Τουμαζής, αποφοίτησε από το Μετσόβιο Πολυτεχνείο και ήρθε στην Κύπρο ως ένας από τους πρώτους Πολιτικούς Μηχανικούς ανοίγοντας το «ΤΕΧΝΙΚΟΝ ΓΡΑΦΕΙΟΝ ΠΑΝ. ΤΟΥΜΑΖΗΣ» στην Αμμόχωστο.

Αργότερα, μαζί με τα αδέλφια του, Χαράλαμπο και Γιάννη, ίδρυσαν τις εταιρείες «ΠΑΝΤΟΥΜΑΖΗΣ ΛΤΔ» και «ΑΤΛΑΣ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΙ ΛΤΔ». Ξεκίνησε λοιπόν μια ανοδική πορεία η οποία διακόπηκε δυστυχώς το 1974, λόγω της τουρκικής εισβολής οπόταν οι εταιρείες του πατέρα μου τερμάτισαν ολοκληρωτικά τις δραστηριότητές τους. Η επανεκκίνηση  δόθηκε μετά τον πόλεμο με τη σύσταση της «Atlas Pantou Co Ltd».  Κληροδότημα λοιπόν για μένα, η «Atlas Pantou Co Ltd», την οποία ανέλαβα το 1987 με αίσθημα ευθύνης και στόχο την επιτυχημένη συνέχιση της πορείας της αλλά και την ανάπτυξή της. Έχουμε εκτελέσει έργα, όχι μόνο στην Κύπρο, αλλά και στο εξωτερικό σε χώρες όπως το Κατάρ, η Αίγυπτος, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ρουμανία, η Ελλάδα μέχρι και στις Φιλιππίνες έχουμε εκτελέσει ένα μικρό έργο. Αντιμετωπίσαμε βεβαίως και δυσκολίες καθοδόν, αλλά καταφέραμε με επιμονή και υπομονή να δημιουργήσουμε αυτό που είναι σήμερα ο όμιλος της ΑΤΛΑΣ ΠΑΝΤΟΥ και οι διάφορες άλλες αδελφές εταιρείες που είναι άμεσα συνδεδεμένες με εμένα προσωπικά.

Δηλαδή η επιμονή και η υπομονή είναι λέξεις κλειδιά για σας και σε ό,τι αφορά την επιτυχία του Ομίλου σας;

Επιμονή και υπομονή, ναι, είναι δεξιότητες  οι οποίες βασισμένες στις αρχές και τις αξίες μας, μάς βοηθούν ώστε να επιτευχθεί και να ολοκληρωθεί το όραμά μας, ανεξάρτητα από δυσκολίες ακόμη και αποτυχίες.

Αρχές, αξίες και DNA

Τι θα λέγατε ότι ξεχωρίζει ή χαρακτηρίζει την Άτλας Παντού σε αυτή την πολύχρονη πορεία της;

Ο καθορισμός του οράματος και η καθαρότητα των στόχων που διαχρονικά θέτουμε, σε συνδυασμό με τον σεβασμό προς το προσωπικό και τους συνεργάτες μας, είναι τα βασικά συστατικά της επιτυχίας μας. Δεν είναι τυχαίο άλλωστε, το γεγονός πως αρκετά άτομα από το προσωπικό είναι μαζί μας για πολλές δεκαετίες. Έχουμε δηλαδή ανθρώπους που είναι μαζί μας από την εποχή της Αμμοχώστου, πριν την τουρκική εισβολή. Πιστεύω ότι ο σεβασμός προς το προσωπικό δημιουργεί και την αναγκαία αφοσίωση προς τον Όμιλο, με αμοιβαίο το όφελος, οδηγώντας τον εδώ που βρίσκεται σήμερα. Αυτό ήταν και εξακολουθεί και σήμερα να είναι ένα από τα πιο δυνατά στοιχεία του ομίλου.

Είναι κατά κάποιο τρόπο το DNA του Ομίλου;

Ναι, διότι υπάρχει μια ποικιλία εταιρειών στον όμιλο, ποικίλα παρακλάδια του βασικού DNA δηλαδή. Εταιρείες με διαφορετικές δραστηριότητες, οι οποίες διαθέτουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: τον σεβασμό προς το προσωπικό που εργάζεται στην κάθε εταιρεία. Και βεβαίως, ο σεβασμός αυτός ανταποδίδεται με τη διαχρονική αφοσίωση από το προσωπικό προς την κάθε εταιρεία και κατ’ επέκταση τον Όμιλο.

Πολλές οι σημαντικές στιγμές

Σε αυτή την πορεία και αναφέρομαι στα 80 τόσα χρόνια του Ομίλου, ποια θεωρείτε κορυφαία και σημαντικότερη στιγμή;

Οι σημαντικές στιγμές ήταν πολλές. Αν πρέπει να αναφερθώ σε κάποιες, σίγουρα η πρώτη θα ήταν το 1937, όταν ο πατέρας μου πήρε την απόφαση να ιδρύσει το πρώτο του τεχνικό γραφείο. Με αρνητικό τρόπο, μια άλλη σημαντική στιγμή, ήταν το 1974 και η παύση των εργασιών λόγω της εισβολής. Βεβαίως, πολύ σημαντική ήταν η απόφαση της επανέναρξης των εργασιών κάτω από τις αντίξοες συνθήκες που επικρατούσαν. Για εμένα προσωπικά, σημαντική στιγμή ήταν το 1987, όταν ανέλαβα την εταιρεία Atlas Pantou Co Ltd. Ξεκίνησα με τη χάραξη μιας νέας πορείας, που επικεντρώθηκε στη διεύρυνση του φάσματος των εργασιών μας, εκτιμώντας βεβαίως τους όποιους κινδύνους. Έτσι, δημιουργήθηκε ο Όμιλος εταιρειών για τον οποίο συζητάμε σήμερα.

Υπάρχει κάποια στιγμή που θεωρείτε κλειδί στην επιτυχημένη πορεία του Ομίλου;

Όχι, δεν θα έλεγα πως μια συγκεκριμένη στιγμή, έργο ή γεγονός ήταν καθοριστικό για την επιτυχημένη πορεία μας. Νομίζω ότι δεν είναι αυτό που μας έκανε αυτό που είμαστε. Με σκληρή δουλειά και σταθερά σημαντικά βήματα οδηγηθήκαμε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα. Σημαντικά βήματα ήταν, για παράδειγμα, όταν πήγαμε στο Κατάρ πριν μερικά χρόνια, η ανέγερση του κτιρίου του Υπουργείου Εξωτερικών στην Λευκωσία αλλά και οι επιτυχημένες συνεργασίες μας σε άλλες χώρες. Πολλά είναι τα σταθερά βήματα λοιπόν που οδήγησαν στην επιτυχημένη πορεία του Ομίλου διαχρονικά.

Σημαντικά έργα υπό ανέγερση

Υπάρχει κάποιο έργο που θα ξεχωρίζατε;

Δυσκολεύομαι πραγματικά να εντοπίσω ένα που έκανε τη διαφορά. Πολλά από τα έργα μας ήταν εξαιρετικά σημαντικά αλλά και πρωτοπόρα τη στιγμή της υλοποίησής τους. Για παράδειγμα, ο ηλεκτροπαραγωγός σταθμός στη Δεκέλεια ήταν ένα σπουδαίο έργο το 1983.

Επίσης, στο πρόσφατο παρελθόν, ολοκληρώσαμε και άλλα κατασκευαστικά σημαντικά έργα, όπως, το Υπουργείο Εξωτερικών στη Λευκωσία, το Γενικό Νοσοκομείο Αμμοχώστου, το My Mall Limassol – με τον μεγαλύτερο θόλο στην Κύπρο –  και το έργο Olympic Residence στη Λεμεσό, το πρώτο ψηλό κτίριο που κατασκευάστηκε στην Κύπρο.

Για να έρθουμε στο σήμερα όμως, σημαντικά έργα είναι τα ταυτόχρονα υπό ανέγερση έργα μας στη Λεμεσό, Limassol Del Mar, Sky Tower και Ararat Grand Residences, τα οποία ανήκουν στην κατηγορία των ψηλών κτιρίων, κατηγορία στην οποία πιστεύω έχουμε την πρωτιά. Όλα αυτά ήταν έργα τα οποία διεκδικούσαν όλες οι μεγάλες εργοληπτικές εταιρείες και όμιλοι του τόπου, ακριβώς γιατί ήταν σημαντικά.

Ποια ιστορία σας έχει μείνει αξέχαστη, είτε από προσωπική εμπειρία είτε από αυτά που σας έχουν διηγηθεί;

Κάτι που μου έρχεται στον νου, είναι ένα περιστατικό το οποίο μου διηγήθηκε ο πατέρας μου και αφορούσε το πρώτο του σημαντικό έργο το 1940, επί Αγγλοκρατίας. Όταν άρχισε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος λοιπόν, του ζητήθηκε να κτίσει κώνους από μπετόν εντός του αεροδρομίου στη Δεκέλεια, μέσα στον δίαυλο, για να μην μπορούν να προσγειωθούν Γερμανικά αεροπλάνα. Η αμέσως επόμενή του ανάθεση, αν θυμάμαι σωστά ήταν με το τέλος του πολέμου, ήταν να τους αφαιρέσει. Τέτοιες αφηγήσεις, ιστορικών θα έλεγα γεγονότων, δένουν το σήμερα με το παρελθόν έστω κι αν δεν είναι εδώ παρόντα, με φυσική παρουσία, τα εμπλεκόμενα πρόσωπα.

Η πρώτη σας επαφή με την επιχειρηματική δραστηριότητα του πατέρα σας ποια ήταν; Πηγαίνατε με τον πατέρα σας στα εργοτάξια από παιδί;

Στην παιδική μου ηλικία πολύ λίγη εμπλοκή είχα και νιώθω ότι δεν είχα καθόλου πίεση από τον πατέρα μου να εμπλακώ στις επιχειρήσεις του. Υπήρχε ένας σεβασμός στις επιθυμίες μου. Βεβαίως στο τέλος σπούδασα Πολιτικός Μηχανικός και έκανα και μεταπτυχιακό στην Αρχιτεκτονική, αλλά ήταν δική μου επιλογή. Και εκτιμώ αφάνταστα το γεγονός πως ο πατέρας μου δεν ήταν ένας πιεστικός πατέρας, όπως γίνεται σε πολλές παρόμοιες περιπτώσεις.

Φαντάζομαι ότι τούτο ισχύει και από εσάς προς την επόμενη γενιά;

Ισχύει. Νομίζω αυτό είναι εμφανές αφού κανένα από τα παιδιά μου δεν έχει σπουδάσει Πολιτικός Μηχανικός ή Αρχιτέκτονας.

Τι κρατάτε από τον πατέρα σας;

Ήταν ένας αξιόλογος άνθρωπος. Φανταστείτε ότι σπούδασε σε εποχές που λίγοι είχαν αυτήν την ευκαιρία. Το 1930 πήγε στην Αθήνα και σπούδασε στο Μετσόβιο Πολυτεχνείο. Διετέλεσε δέκα χρόνια βουλευτής και δύο χρόνια υπουργός.

Ήταν πολύ σωστός και δίκαιος άνθρωπος. Οι συμβουλές που μου έδινε, ιδίως αφού ήρθα στην επιχείρηση, είναι να είμαι δίκαιος και αυστηρός. Ήταν τα κριτήριά του και οι συμβουλές προς το γιο του, για να συνεχίσει μια πορεία που ο ίδιος άρχισε το 1937. Αυτές τις συμβουλές κρατώ από τον πατέρα μου.

Νέο μοντέλο διοίκησης

Είσαστε μια οικογενειακή στην ουσία επιχείρηση-Όμιλος. Όμως τώρα διευθύνων σύμβουλος στην Atlas Pantou Co Ltd είναι ένα πρόσωπο που δεν έχει συγγένεια μαζί σας, ο κ. Μάριος Λ. Ποντίκης. Τι έχει αλλάξει;

Τα τελευταία τρία-τέσσερα χρόνια ξεκινήσαμε μια διαδικασία αναδιοργάνωσης (restructuring) του Ομίλου αλλά και των άλλων αδελφών εταιρειών, που είναι συνδεδεμένες με το άτομο μου. Σε αντίθεση με τις άλλες εταιρείες του Ομίλου αλλά και των υπολοίπων αδελφών εταιρειών, η Atlas Pantou Co Ltd ήταν η μόνη εταιρεία στην οποία παρέμενα εγώ ως Εκτελεστικός Διευθυντής. Οι άλλες εταιρείες ανέκαθεν είχαν δικό τους Διευθυντή. Έτσι προέκυψε και ο διορισμός, στη θέση του Εκτελεστικού Διευθυντή, του κύριου Μάριου Ποντίκη, ενός ικανότατου επαγγελματία. Με αυτό τον τρόπο μπόρεσα να απεμπλακώ από την καθημερινότητα της Atlas Pantou Co Ltd και να συγκεντρωθώ στην καλύτερη παρακολούθηση και εποπτεία των υπολοίπων εταιρειών του Ομίλου αλλά και των υπολοίπων αδελφών εταιρειών που είναι συνδεδεμένες με εμένα.

Στην ουσία έχετε προχωρήσει και προχωράτε σε ένα νέο μοντέλο διοίκησης;

Ναι, είναι ένα νέο μοντέλο διοίκησης, πάντα βεβαίως με γνώμονα τις διαχρονικές αρχές και αξίες μας. Ένα νέο μοντέλο που διαφοροποιεί την προηγούμενη πορεία κατά την οποία ο ιδιοκτήτης ήταν απαραίτητος για όλα και νομίζω ότι έχουμε πλέον ολοκληρώσει με επιτυχία τα πρώτα βήματα. Στόχος μας είναι να θέσουμε όλους τους κανόνες μακροχρόνιας λειτουργίας, ούτως ώστε οι εκάστοτε μέτοχοι να μην χρειάζεται να είναι τόσο άμεσα εμπλεκόμενοι στην καθημερινότητα των εργασιών των εταιρειών. Αυτός ήταν και ο κύριος λόγος που αποφάσισα να προχωρήσω σε αυτή την αναδιοργάνωση στον τρόπο λειτουργίας μας και την πρόσληψη διευθυντή στην Atlas Pantou Co Ltd.

Σταθερά, μελετημένα βήματα

Είμαστε σε μια δύσκολη περίοδο. Είμαστε στον δεύτερο χρόνο της πανδημίας, είχε προηγηθεί η οικονομική κρίση του 2013 και σε όλα αυτά προσθέστε και την κατάργηση του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος όπου εταιρείες όπως η δική σας φαντάζομαι έχουν επηρεαστεί. Την επόμενη μέρα πώς τη βλέπετε;

Η Κύπρος είναι ένας μικρός τόπος και οι τελευταίες αρνητικές εξελίξεις όπως της πανδημίας του κορωνοϊού δεν αφορούν μόνο τον τόπο μας αλλά ολόκληρο τον κόσμο. Είναι μια κρίση παγκόσμιας εμβέλειας. Σε ένα τέτοιο διεθνές σκηνικό είναι πολύ δύσκολο να προβλέψεις όλες τις επιπτώσεις στην κυπριακή οικονομία και την κοινωνία γενικότερα. Πιστεύω ότι θα πρέπει να έχουμε υπομονή και να είμαστε προσεκτικοί διότι δεν νομίζω ότι μπορούμε να προβλέψουμε το αύριο με μεγάλη ακρίβεια. Είναι σημαντικό να μην βιαστούμε να κάνουμε κινήσεις ούτε ως πολίτες αυτού του τόπου ούτε ως επιχειρηματίες ενόψει μιας πιθανής αλλαγής σκηνικού.

Η πανδημία ως ένα παγκόσμιο πρόβλημα έχει ήδη επηρεάσει τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων, τόσο στο εξωτερικό όσο και στη μικρή Κύπρο. Όχι μόνο αρνητικά. Για παράδειγμα προηγουμένως ταξιδεύαμε συχνά στην Αγγλία, διότι έχουμε συνεργασία και με εταιρείες εκτός Κύπρου, για να κάνουμε τις συναντήσεις μας. Τώρα αρκετές από αυτές τις συναντήσεις πραγματοποιούνται από τις οθόνες των υπολογιστών μας. Τέτοια πράγματα δεν τα κάναμε πριν πέντε χρόνια.

Η διακοπή του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος σίγουρα έχει επηρεάσει αρκετούς, άλλους λιγότερο και άλλους περισσότερο. Είναι σίγουρα μια αρνητική εξέλιξη από οικονομικής απόψεως για τον τόπο μας και ίσως δημιούργησε και μια αρνητική εικόνα της Κύπρου στην Ευρώπη. Εμείς όμως, ως επιχείρηση, δεν στηριζόμαστε σε ένα μόνο τομέα ή υποτομέα, γι’ αυτό είμαστε και ένας Όμιλος ο οποίος προσφέρει ένα τεράστιο φάσμα υπηρεσιών. Δεν βάζουμε «όλα μας τα αυγά στο ίδιο καλάθι» και πιστεύω πως θα μπορέσουμε να ξεπεράσουμε, με υπομονή και επιμονή, την όποια κρίση ή τυχόν αλλαγή πορείας στους τομείς όπου δραστηριοποιούμαστε.

Όπως λένε, κάθε κρίση κρύβει και τις ευκαιρίες της. Εσείς βλέπετε κάποια ευκαιρία;

Ευκαιρίες πιθανόν να υπάρξουν αλλά δεν είναι στο DNA μας να λειτουργούμε παρορμητικά. Εμείς προχωράμε με σταθερά, μελετημένα βήματα, αποφεύγοντας τις επιπόλαιες κινήσεις, διότι οι ευκαιρίες τις πλείστες φορές περιέχουν μεγάλα ρίσκα. Αυτό είναι το μοντέλο που διαχρονικά ακολουθούμε.

Κοινωνική ευθύνη

Κλείνοντας θα ήθελα να μιλήσουμε για ένα άλλο σημαντικό θέμα. Πόση σημασία δίνετε ως Όμιλος στην εταιρική κοινωνική ευθύνη;

Δίνουμε πολύ μεγάλη σημασία στην ΕΚΕ. Για κάποιους ίσως να είναι κάτι καινούριο αλλά στην Άτλας Παντού δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Θα έλεγα ότι είναι μέρος της φιλοσοφίας μας, ξεκινώντας από τους υπαλλήλους μας και έπειτα στηρίζοντας ευρύτερα την κοινωνία. Στηρίζουμε διαχρονικά πολλά φιλανθρωπικά ιδρύματα, οργανώσεις, σχολεία αλλά και μεμονωμένα άτομα. Πολύ πρόσφατα επίσης, και αυτό είναι κάτι για το οποίο είμαστε ιδιαίτερα περήφανοι, με αφορμή τη συμπλήρωση των ογδόντα χρόνων ιστορίας μας, προχωρήσαμε στην έκδοση ενός βιβλίου που αφορά στην καταγραφή της οικοδομικής ιστορίας της Κύπρου, θέλοντας να προσφέρουμε κάτι σημαντικό και διαχρονικό στον τόπο μας. Ο Όμιλος μας είναι ο εμπνευστής και αποκλειστικός χορηγός της δίγλωσσης έκδοσης (ελληνικά και αγγλικά) που φέρει τον τίτλο «Η Ιστορία της Οικοδομικής Τέχνης στην Κύπρο: Από την προϊστορία έως τον 21^ο Αιώνα». Αυτό το βιβλίο είναι ένα σημαντικό σύγγραμμα από μια επίλεκτη ομάδα επιστημόνων – ερευνητών, το οποίο φιλοδοξεί να αξιοποιηθεί από ειδικούς και μη. Έχει δοθεί δωρεάν σε βιβλιοθήκες σε όλα τα πανεπιστήμια στην Κύπρο αλλά και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού.

Αμμόχωστος, η μεγάλη αγάπη

Γνωρίζω πως είστε ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένος και δραστήριος με το θέμα της Αμμοχώστου, λόγω καταγωγής.  Το τελευταίο διάστημα έχουμε εξελίξεις σημαντικές, δυστυχώς αρνητικές…

Είναι πολύ δύσκολο να μιλήσω για την Αμμόχωστο χωρίς να φορτιστώ συναισθηματικά. Τα τελευταία χρόνια προσπαθώ με ποικίλες ενέργειες να προσφέρω στην πόλη μου και στον τόπο μου γενικότερα. Γεννήθηκα και μεγάλωσα στην Αμμόχωστο και συγκεκριμένα στα Βαρώσια που είναι η περιφραγμένη περιοχή της Αμμοχώστου.

Ήμουν 20 χρονών όταν έφυγα για να σπουδάσω. Το καλοκαίρι του 1974 όταν επέστρεψα για τις καλοκαιρινές μου διακοπές έγινε η τουρκική εισβολή. Με την ανακοίνωση της επιστράτευσης κατατάγηκα στην Εθνική Φρουρά. Όπως όλοι γνωρίζουμε, επακόλουθο της τουρκικής εισβολής ήταν η κατοχή. Αυτό το γεγονός με ώθησε αρχικά να θέλω να παραμείνω στο εξωτερικό, αλλά όπως προανέφερα, επέστρεψα στην Κύπρο το 1981.

Kάτι που αφορά την περίκλειστη περιοχή της Αμμοχώστου, και προκαλεί αγανάκτηση, πέραν του απαράδεκτου της τουρκικής κατοχής είναι το γεγονός ότι πρόκειται για μια περιοχή που δεν χρησιμοποιεί κανείς και ο τουρκικός στρατός συνεχίζει να κρατά εγκλωβισμένη. Όταν κάποιος χρησιμοποιεί την πόλη σου ως εκβιαστικό όπλο στερώντας σου τον τόπο διαμονής σου, το σπίτι σου,  σε  ένα μόνιμο lockdown, τί άλλο μπορεί να είναι παρά σαδισμός.