Τεχνογνωσία, διορατικότητα, εργατικότητα

Ο Όμιλος Caramondani είναι ένας εύρωστος οργανισμός με πολυσχιδείς δραστηριότητες. Όχι τυχαία και όχι ευκαιριακά. Μεταφέρει στην πλάτη του μια ιστορία που ξεπερνά τα 60 χρόνια και που ξεκινά σχεδόν ταυτόχρονα με τη νεότερη ιστορία του τόπου μας, όταν η χώρα μας απέκτησε το 1960 την ανεξαρτησία της. Είναι μια πορεία βασισμένη στην τεχνογνωσία, τη διορατικότητα, την εργατικότητα, την υπευθυνότητα, τη συνέπεια, την ιδιαίτερη σχέση με το εκάστοτε εργατικό δυναμικό του Ομίλου και βεβαίως την πρωτοπορία.

«Να είμαστε ηγέτες σε ένα διαρκώς αναπτυσσόμενο τεχνολογικά κόσμο, προσφέροντας προϊόντα και υπηρεσίες υψηλής ποιότητας που θα συμβάλλουν στη βελτίωση των συνθηκών ζωής και του περιβάλλοντος», είχε πει χαρακτηριστικά ο Γεράσιμος Καραμοντάνης, ένας εκ των δύο ιδρυτών του Ομίλου. Ο άλλος ήταν ο αδελφός του, Σταύρος Καραμοντάνης.

Το πρώτο βήμα

Η αρχή γίνεται στην Αμμόχωστο τον Ιούνιο του 1959. Σταύρος και Γεράσιμος Καραμοντάνη εγγράφουν τον ετερόρρυθμο συνεταιρισμό (Limited Partnership) με την ονομασία Caramondani Bros Limited Partnership και με αριθμό μητρώου P. 2027.

Ο Σταύρος με πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανικού από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου και ο Γεράσιμος με πτυχίο Business Administration από το American University της Βηρυτού, αρχίζουν να κτίζουν τη φήμη και τον όμιλό τους.

Στεγάζουν τα πρώτα επαγγελματικά τους όνειρα σε ένα παραδοσιακό, αστικό κτήριο της Αμμοχώστου, στην οδό Ερμού. Τo κτήριο ανήκε στη μητέρα τους. Στον επάνω όροφο υπήρχαν διαμερίσματα, ενώ στο ισόγειο έβρισκε κανείς μια σειρά από καταστήματα. Ένα τέτοιο πήραν ο Σταύρος και ο Γεράσιμος Καραμοντάνη, μετατρέποντάς το σε συνεργείο ηλεκτρολογικών και μηχανολογικών επισκευών.

Η ιστορία πίσω από τη «βιτρίνα»

Πίσω όμως από αυτά τα πρώτα βήματα υπάρχουν δύο πολύ ενδιαφέρουσες ιστορίες που στην ουσία αποκαλύπτουν γιατί η Caramondani Bros διανύει σήμερα την 7η δεκαετία της ζωής της και θεωρείται ένας από τους Ομίλους με τη μακροβιότερη, αδιάλειπτη ιστορία στην Κύπρο.

Ο Σταύρος και ο Γεράσιμος είναι τέκνα της οικογένειας του Γεράσιμου και της Ειρήνης Καραμοντάνη.

Ο Σταύρος ήταν ο μεγαλύτερος γιος και ο Γεράσιμος ο μικρότερος, ο οποίος όμως δεν γνώρισε ποτέ τον πατέρα του. Ο πατέρας του, και εκείνος Γεράσιμος στο όνομα, πέθανε τρεις μήνες πριν γεννηθεί ο Γεράσιμος, ο οποίος βαφτίστηκε με το όνομα του πατέρα του.

Η μητέρα τους, Ειρήνη Καραμοντάνη, ανήκε στο γένος Γεωργίου, της οποίας ο πατέρας ήταν δήμαρχος Αμμοχώστου για αρκετές θητείες. Ήταν μια έξυπνη και εξαιρετικά μορφωμένη γυναίκα, που μιλούσε άπταιστα αγγλικά και γαλλικά.

Επιθυμία της Ειρήνης ήταν ο Σταύρος να σπουδάσει γιατρός. Με τις βαλίτσες ανά χείρας παίρνει το δρόμο για την Αγγλία και ξεκινά τις σπουδές του στην ιατρική στο Huddersfield. Από τον πρώτο κιόλας χρόνο των σπουδών του, καταλαβαίνει ότι δεν θα κατέληγε με μια λαμπρή καριέρα γιατρού, αφού η ιατρική δεν ήταν το στοιχείο του. Τελικά αποφοιτά από το Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου με πτυχίο ηλεκτρολόγου μηχανικού.

Με το πτυχίο στο χέρι επιστρέφει στα μέσα της δεκαετίας του ’50 στην Κύπρο και τότε μόνο η μητέρα του μαθαίνει την αλλαγή πορείας του γιου της, αφού τα προηγούμενα χρόνια πίστευε ότι αυτός παρακολουθούσε ιατρικές σπουδές.

Επεισοδιακή ήταν όμως και η ζωή του Γεράσιμου. Ο Γεράσιμος Καραμοντάνης –Jerry για τους φίλους του, εντάσσεται νωρίς στην ΕΟΚΑ. Σε ηλικία 17 ετών συλλαμβάνεται όμως από τους Άγγλους και μεταφέρεται στις φυλακές στο κάστρο της Κερύνειας.

Πίσω στην Αμμόχωστο, η μητέρα του Ειρήνη, κάνει προσπάθειες για να απελευθερωθεί ο γιος της και τελικά το επιτυγχάνει. Υπό έναν όμως όρο: να εγκαταλείψει την Κύπρο. Η προοπτική των σπουδών στο εξωτερικό αποδείχτηκε το διαβατήριο για την ελευθερία του Γεράσιμου. Η αποδοχή του από το American University της Βηρυτού έπαιξε καθοριστικό ρόλο ώστε να πεισθούν οι Άγγλοι ότι θα έφευγε από την Κύπρο. Καταλήγει στη Βηρυτό και φοιτά για τέσσερα χρόνια στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο της πόλης και αποκτά πτυχίο στη Διοίκηση Επιχειρήσεων.

Διορατικότητα, ευκαιρίες, ανάπτυξη

Με την ανεξαρτησία, τα δυο αδέλφια Καραμοντάνη, με τη διορατικότητα και την εξυπνάδα τους, είδαν τις δυνατότητες της Αμμοχώστου αλλά και ευρύτερα της Κύπρου. Αυτή ήταν η σπίθα που δημιούργησε την Caramondani Bros.

Στήνουν μια εργοληπτική εταιρεία, η οποία θα ασχολείτο κατά κύριο λόγο με τα ηλεκτρομηχανολογικά. Συνέταιροι ήταν οι δυο τους, ενώ οι ρόλοι τους προσδιορίστηκαν ξεκάθαρα από την αρχή. Ο Σταύρος δεν είχε την επιθυμία να διοικεί ή ν’ ασχοληθεί με άλλα πράγματα πέραν του αντικειμένου του, τα ηλεκτρομηχανολογικά, επομένως ο Γεράσιμος αναλαμβάνει τις εμπορικές δραστηριότητες της εταιρείας και τη διοίκηση, αντικείμενο συναφές με τις δικές του σπουδές.

Η έδρα τους ήταν η Αμμόχωστος. Ήταν μία ταχέως αναπτυσσόμενη πόλη που αποτελούσε το τουριστικό, εμπορικό, οικονομικό και πολιτιστικό κέντρο της Κύπρου. Παράλληλα προσέλκυε τις σημαντικότερες ξένες επενδύσεις, στους τομείς του τουρισμού, του εμπορίου και της βιομηχανίας.

Από τις αρχές του 1960 μέχρι το 1974 υλοποιήθηκε από την Caramondani Bros ένας μεγάλος αριθμός ηλεκτομηχανολογικών έργων στην Αμμόχωστο.

Γίνονται τα πρώτα βήματα και η εταιρεία αρχίζει να εξασφαλίζει συμβόλαια. Κλινική Φελλά, το ξενοδοχείο King George και πολλά άλλα καταγράφοντας στην πορεία αρκετές πρωτιές.

Το 1961 η εταιρεία κατασκευάζει τον πρώτο ηλιακό θερμοσίφωνα στην Κύπρο, ο οποίος αποθηκεύεται με όλα τα σχέδια και στοιχεία κατασκευής του στις κτηριακές εγκαταστάσεις της εταιρείας στην παλιά Αμμόχωστο.

Το πρώτο πλήγμα τους πεισμώνει

Μόλις 4 χρόνια από την ίδρυση της εταιρείας, το 1963, με τις διακοινοτικές ταραχές, χάνεται ένα μεγάλο μέρος της περιουσίας της εταιρείας, συμπεριλαμβανομένων και των αποθηκών στην παλιά Αμμόχωστο. Ήταν το πρώτο σοβαρό πλήγμα για την Caramondani Bros. Δεν τα βάζουν όμως κάτω. Με εργατικότητα και σύμμαχο την καλή φήμη που απέκτησαν, τα δύο αδέλφια προχωρούν στην επόμενη μέρα.

Το 1967 δημιουργούν τη βιοτεχνία Caramondani Plastics.

Το 1968 η εταιρεία ολοκληρώνει τις εγκαταστάσεις κεντρικού κλιματισμού του πρώτου σύγχρονου ξενοδοχείου της Κύπρου, του Grecian Hotel, και έτσι πρωτοπορεί ξανά, εισάγοντας στη ραγδαία αναπτυσσόμενη ξενοδοχειακή βιομηχανία συστήματα κεντρικού κλιματισμού.

Το 1973, η Caramondani Bros Ltd κάνει το πρώτο βήμα στον τομέα της αφαλάτωσης. Παίρνει μέρος σε διαγωνισμό αφαλάτωσης των υφάλμυρων νερών της Μεσαορίας. Είναι η μοναδική κυπριακή συμμετοχή.

1974, η προσφυγιά και η επανεκκίνηση

Με την τουρκική εισβολή η εταιρεία εκτοπίζεται από την Αμμόχωστο και χάνει τα πάντα: γραφεία, μηχανήματα, αρχεία, περιουσία, καθώς και το μεγαλύτερο συμβόλαιό της μέχρι τότε, τις μηχανολογικές εγκαταστάσεις του ξενοδοχείου στη νήσο των Εχιδνών στην Κερύνεια, αξίας £400.000.

Ο Σταύρος και ο Γεράσιμος πεισμώνουν και η τραγωδία δεν τους παίρνει από κάτω. Μετά από πρόσκληση που απηύθυναν μέσω του ραδιοφώνου, στις 28 Αυγούστου 1974, το προσωπικό και οι ιδιοκτήτες πραγματοποιούν συνάντηση στο ξενοδοχείο Sun Hall στη Λάρνακα για να ξεκινήσουν την ανασυγκρότηση της εταιρείας.

Ενημερώνουν το προσωπικό ότι η πρώτη τους προτεραιότητα ήταν να δραστηριοποιηθεί οικονομικά η εταιρεία με το συμβόλαιο στις Αγγλικές Βάσεις. Ήταν το μοναδικό που εξακολουθούσε να υφίσταται. «Εκείνη η συμφωνία μάς έσωσε», εξομολογείται αργότερα ο Γεράσιμος.

Οι υπάλληλοι συμφώνησαν να ξεκινήσουν δουλειά. Τα έσοδα από τις εργασίες μάλιστα θα τα μοιράζονταν επί ίσοις όροις. Έτσι όλοι λάμβαναν, συμπεριλαμβανομένων και των ιδιοκτητών, περίπου 8-10 λίρες την εβδομάδα μέχρι να ορθοποδήσουν οικονομικά.

Μια νέα πορεία

Εκείνη η συνάντηση στη Λάρνακα τον Αύγουστο του 1974 αποδεικνύεται καθοριστική. Μπαίνουν οι βάσεις και η Caramondani Bros ξεκινά στην προσφυγιά μια νέα αρχή. Αναλαμβάνει έργα σε όλη την Κύπρο και συνεχίζει την ανοδική της πορεία.

Το 1978 η Caramondani Bros ιδρύει την εταιρεία TEU Conservices Ltd με την κοινοπραξία Comarine Ltd & Ιερόπουλος & ΣΙΑ Λτδ, με αναλογία μετοχών 50%-50%.

Την ίδια χρονιά μετατρέπεται σε Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, με την επωνυμία Caramondani Bros Ltd.

Κίνηση – σταθμός

Η σχέση των ιδιοκτητών της CaramondaniBros με το προσωπικό χαρακτηριζόταν ανέκαθεν από εμπιστοσύνη, αμοιβαίο σεβασμό και προπαντός με ανθρωπιά.

Στο πλαίσιο αυτό, οι αδελφοί Καραμοντάνη, το 1982 δωρίζουν σε στελέχη της εταιρείας το 27% των μετοχών τους.

Νέες εταιρείες – συνεργασίες

Το 1988 η Caramondani Bros Ltd εξαγοράζει το 100% του μετοχικού κεφαλαίου της TEU Conservices Ltd και ενδυναμώνει την παρουσία της στον τομέα της επιθεώρησης, συντήρησης, επισκευής και μίσθωσης εμπορευματοκιβωτίων στο λιμάνι Λεμεσού.

Το 1991 ιδρύεται η εταιρεία Caramondani Desalination Plants Ltd η οποία το 1996 αναλαμβάνει την κατασκευή και λειτουργία της πρώτης μονάδας αφαλάτωσης με αντίστροφη όσμωση της Κύπρου στη Δεκέλεια που είναι ταυτόχρονα το πρώτο αυτοχρηματοδοτούμενο έργο της χώρας.

Το 1993 ιδρύεται η C.N.C.P. Boat & CarParks Ltd μέσω της οποίας ο Όμιλος δραστηριοποιείται επιτυχώς στον τομέα των υπηρεσιών για μαρίνες και χώρους στάθμευσης ενώ το 1994, δημιουργείται η Caramondani Electromotion, η οποία αποτελεί επιχειρηματική μονάδα της Caramondani Bros Ltd.

Το 1996 ιδρύεται η εταιρεία Caramondani Spiral Ducts Industry Ltd.

Το 1999 η Caramondani Bros Ltd εισάγεται στο Χρηματιστήριο Αξιών Κύπρου (ΧΑΚ) όπου και γίνεται διαπραγμάτευση των μετοχών της, με την επωνυμία Caramondani Bros Public Co Ltd. Το 2008, κατόπιν δημόσιας πρότασής της η εταιρεία C.B. Holdings Ltd εξαγοράζει την Caramondani Bros Public Co Ltd, οι μετοχές της οποίας παύουν να διαπραγματεύονται από το ΧΑΚ.

Επέκταση στο εξωτερικό

Το 1999 είναι η χρονιά που ξεκινά η διεθνής επέκταση της Caramondani Bros με την ίδρυση του υποκαταστήματός της στην Ελλάδα, την Caramondani Hellas.

Το 2001 η Caramondani Desalination Plants Ltd εξαγοράζει την ιταλική εταιρεία OsmoSistemiSrl και αποκτά διεθνή παρουσία στον τομέα των αφαλατώσεων.

Το 2007 η Caramondani Bros Public Co Ltd ανοίγει γραφείο στην πόλη Ningbo στην Κίνα.

Όμιλος 14 εταιρειών

Ο Όμιλος αποτελείται σήμερα από 14 εταιρείες που δραστηριοποιούνται στην Κύπρο, στην Ελλάδα, στην Ιταλία, στο Μαρόκο, και στην Κίνα. Απασχολεί 400 άτομα, μηχανικούς, τεχνικούς και διοικητικό προσωπικό, και έχει αναπτύξει ισχυρές τοπικές και διεθνείς συνεργασίες στους τομείς δραστηριότητάς του.

Για περισσότερο από 60 χρόνια η καινοτομία, η τεχνογνωσία τα προϊόντα και οι υπηρεσίες υψηλής ποιότητας έχουν καθορίσει τον Όμιλο Καραμοντάνη και τις αξίες του. Ο Όμιλος συνεχίζει να επενδύει σε αυτά διατηρώντας έτσι την υπόσχεση του “You can depend on us”.

Δύο διαφορετικοί, ένας μαζί

Τα δύο αδέλφια Σταύρος και Γεράσιμος ως χαρακτήρες αλλά και ως επιχειρηματική ιδιοσυγκρασία ήταν διαφορετικοί. Αυτό όμως δεν τους εμπόδισε να συνεργαστούν αρμονικά για αρκετές δεκαετίες. Οι εργαζόμενοι στην εταιρεία τους και οι συνεργάτες τους λένε ότι ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο και μαζί αποτελούσαν τον ιδανικό συνδυασμό.

Ο Γεράσιμος, όπως όλοι θυμούνται, εκπροσωπούσε το επιχειρηματικό δαιμόνιο, τη διορατικότητα και τη δημιουργικότητα.

Ο Σταύρος, ήταν το οργανωτικό και το επιστημονικό μυαλό, ο άνθρωπος που υλοποιούσε τα σχέδια. Ήταν ένας από τους πρώτους πτυχιούχους ηλεκτρολόγους μηχανικούς της Κύπρου. Το μυστικό της επιτυχίας του Σταύρου ήταν η αγάπη του για τη δημιουργία και όχι για το χρήμα.

Μετά από το θάνατό του σε ηλικία 83 ετών, στις 16 Ιανουαρίου 2012, έκλεισε ο κύκλος μιας πολύπλευρης παραγωγικής ζωής.

Τα μεγάλα βήματα και η Μαρίνα Αγίας Νάπας

Η πορεία συνεχίζεται και καταγράφονται νέα μεγάλα βήματα.

Το 2007 η Caramondani Desalination Plants Ltd υπογράφει με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας νέο 20ετές συμβόλαιο Β.Ο.Ο.Τ. για μονάδα αφαλάτωσης παραγωγής πόσιμου νερού ημερησίως. Επανασχεδιάζει και κατασκευάζει εκ νέου το εργοστάσιο αφαλάτωσης της Δεκέλειας.

Το 2012 ιδρύεται η εταιρεία M.M. Makronisos Marina Ltd. Μετά από διεθνή διαγωνισμό, το 2010, η εταιρεία υπογράφει συμβόλαιο με την Κυπριακή Δημοκρατία για την ανάπτυξη της Μαρίνας Αγίας Νάπας, το κόστος της οποίας αναμένεται να φτάσει στα €300 εκατ. Η κατασκευή της Μαρίνας Αγίας Νάπας ξεκινά το 2016.

Το 2013, αξιοποιώντας την ανάπτυξη στον τομέα του φυσικού αερίου στην Κύπρο, ο Όμιλος Caramondani συνεργάζεται με τον Όμιλο Medserv Μάλτας, συμμετέχοντας παράλληλα και στην εταιρεία Medserv Cyprus Ltd για τη λειτουργία βάσης εξυπηρέτησης των υπεράκτιων γεωτρήσεων στο λιμάνι της Λάρνακας.

Το 2018 σε συνεργασία με τη μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής μαρίνων στον κόσμο, την Αμερικανική Bellingham Marine Industries, ιδρύεται η Caramondani Bellingham Ltd, η οποία αναλαμβάνει την κατασκευή και εγκατάσταση των πλωτών προβλήτων της Μαρίνας Αγίας Νάπας.

Το 2019 η Caramondani Desalination Plants Ltd υπογράφει 25ετή σύμβαση B.O.O.T. με την Κυπριακή Δημοκρατία για την κατασκευή και λειτουργία της Μονάδας Αφαλάτωσης Πάφου.

Ένα όνομα συνώνυμο της πρωτοπορίας

Ο Όμιλος Καραμοντάνη έχει αισίως συμπληρώσει 62 χρόνια ζωής. Η αρχή έγινε στην Αμμόχωστο το 1959 από τα αδέλφια Σταύρο και Γεράσιμο Καραμοντάνη. Αυτά τα 60 και πλέον χρόνια είναι γεμάτα με πρωτοπορίες, διορατικότητα, δυσκολίες, αλλά και ενδιαφέρουσες στιγμές. Σήμερα στο τιμόνι του Ομίλου βρίσκεται η δεύτερη γενιά. Για την ιστορία του Ομίλου, τους ιδρυτές, προσωπικά βιώματα, το χθες, το σήμερα και το αύριο, μας μίλησε η Ερήνα Καραμοντάνη, Deputy CEO.

Όνομα βαρύ

Πώς είναι να βρίσκεται κάποιος επικεφαλής ενός ομίλου με μια ιστορία τόσο μεγάλη και ένα όνομα τόσο βαρύ;

Το βάρος που κληρονομήσαμε από τους ιδρυτές είναι μεγάλο. Και μπορώ να πω ότι η ευθύνη η οποία έχουμε απέναντι στα άλλα μέλη της οικογένειας, και επίσης απέναντι στους εργαζόμενους του Ομίλου, είναι τεράστια. Άρα καθημερινά ζούμε με αυτή την ευθύνη, του να συνεχίσουμε, του να παραδώσουμε στους επόμενους αυτό που παραλάβαμε εμείς από τους ιδρυτές. Είναι δύσκολο μεν, αλλά είναι και ωραία η πρόκληση δε.

Το DNA του Ομίλου μέσα από την όλη ιστορία του και τους δημιουργούς του, ποιο είναι; Πώς το αντιλαμβάνεστε;

Σεβασμός απέναντι στον συνεργάτη σου, είτε αυτός είναι ο πελάτης σου είτε αυτός είναι ο συνάδελφός σου, ο εργαζόμενός σου, είτε είναι ο συνέταιρος σου, είτε είναι ο προμηθευτής σου. Αυτός ο σεβασμός είναι το άλφα και το ωμέγα. Επίσης η σκληρή δουλειά και η εργατικότητα. Να έχεις όραμα, να βάζεις τους στόχους και να προχωράς. Αυτά είναι τα βασικά στοιχεία στο DNA του Ομίλου μας.

Στην εταιρεία από την ίδρυσή της η σχέση των ιδιοκτητών με τους εργαζόμενους ήταν πολύ στενή και ανθρώπινη. Αυτό βγαίνει και μέσα από τις αφηγήσεις των ιδίων των διαχρονικά εργαζομένων στην εταιρεία.

Πώς καταφέρνετε να το συνεχίσετε εσείς σήμερα που πλέον ο Όμιλος έχει μεγαλώσει;

Δεν είναι πια μια εταιρεία μικρή, που οι ιδιοκτήτες είναι μαζί με τους εργαζόμενους στο εργοτάξιο. Ο Σταύρος και ο Γεράσιμος έμαθαν σε όλους, και στα παιδιά τους, και στους ανθρώπους που σήμερα είναι οι διευθυντές των εταιρειών του Ομίλου, να είμαστε προσιτοί και να νιώθουμε τους υπαλλήλους μας ως τους συνεργάτες μας. Οι ιδρυτές του Ομίλου δεν ήταν άνθρωποι που κάθονταν στα «ψηλά» με κλειστή την πόρτα και δεν ήταν εύκολο να τους δεις και να τους μιλήσεις.

Όπως κυκλοφορούσαν εκείνοι με τη μοτοσυκλέτα, τη Vespa τους, σε όλους τους δρόμους της Αμμοχώστου και πήγαιναν από εργοτάξιο σε εργοτάξιο και από αποθήκη σε αποθήκη και μιλούσαν με όλους και τους γνώριζαν όλους, έτσι και εμείς προσπαθούμε αντίστοιχα. Χωρίς τη Vespa σήμερα όμως, παρόλο που ο αδελφός μου ο Σταύρος για ένα διάστημα συνέχισε και εκείνος την παράδοση της Vespa!

Ο Σταύρος και ο Γεράσιμος πάντα έλεγαν ότι οι εργαζόμενοι είναι η ψυχή της εταιρείας.  Εμείς, ως η επόμενη γενιά, αλλά και ως ενεργά μέλη της εταιρείας, γνωρίζουμε τη σημασία της ομαδικότητας και ότι χωρίς τους ανθρώπους μας δεν μπορούμε να πάμε μακριά. Έτσι και εμείς με τη σειρά μας προσπαθούμε να είμαστε προσιτοί, να είμαστε κοντά τους  και να μην ανεβάζουμε το τείχος που κάποιες φορές έχουν ιδιοκτήτες ή διευθυντές.

Δεν είναι τόσο εύκολο όσο ήταν πιο παλιά που ήταν πιο μικρά τα πράγματα, αλλά στο βαθμό που μπορούμε προσπαθούμε να το πετύχουμε.

Η Vespa και η βομβαρδισμένη Αμμόχωστος

Απ’ ό,τι έχω διαβάσει η Vespa ήταν μέρος της ζωής της οικογένειας, ιδιαίτερα στην Αμμόχωστο…

Τα παιδιά των αδελφών Καραμοντάνη μεγάλωσαν με μία Vespa στη ζωή τους! O Σταύρος είχε μια κόκκινη και ο Γεράσιμος μία μπλε. Πάνω σε αυτήν τη μπλε Vespa μας έβαζε ο πατέρας μας, τον Σταύρο μπροστά, διότι ήταν πιο μικρός, εκείνος στη μέση και εγώ πίσω. Τα Σάββατα, ειδικά στο Βαρώσι, μας έλεγε «πάμε για λίγη ώρα, για μισή ώρα να κάνω μια δουλειά». Θυμάμαι ότι όταν το ακούγαμε αυτό, ξέραμε ότι θα χάναμε σχεδόν όλη μας την ημέρα!  Χαρακτηριστικά θυμάμαι να έχω περάσει ατελείωτες ώρες στο εργοτάξιο του ξενοδοχείου Golden Sands στο Βαρώσι!

Με την ίδια Vespa – ένα συγκλονιστικό γεγονός που δεν έχει σχέση με την εταιρεία αλλά με τον χαρακτήρα του Γεράσιμου και το πόσο κοντά του ένιωθε την πόλη του την Αμμόχωστο, είναι το εξής: Το 1974 όταν έγινε κατάπαυση πυρός μετά τους βομβαρδισμούς της Αμμοχώστου, μας έβαλε πάνω στη Vespa και τους δυο, ο Σταύρος ήταν τεσσάρων, σχεδόν πέντε χρονών κι εγώ σχεδόν δέκα, και γυρίσαμε όλο το Βαρώσι. Φωτογράφησε τα γκρεμισμένα κτήρια.

Συγκεκριμένα, ένα γεγονός που εμένα με τραυμάτισε πολύ, ήταν όταν πήγαμε στο ξενοδοχείο Σαλαμίνια. Ήταν μόλις είχε βομβαρδιστεί, και υπήρχε ένας τεράστιος κρατήρας έξω από το ξενοδοχείο, ενώ το μισό κτήριο είχε καταρρεύσει. Εκείνη την ημέρα κατέρρευσε επίσης η παιδική μου αθωότητα. Όλα αυτά έχουν αποτυπωθεί έντονα στη μνήμη μου.  Σημειώστε ότι η Vespa συνέχισε να είναι στη ζωή του Σταύρου και του Jerry και για αρκετά χρόνια και μετά την εισβολή.

Σταθμός η συνάντηση στο SunHall

Ποια θεωρείτε την πιο σημαντική στιγμή του Ομίλου;

Είναι δύσκολη ερώτηση διότι υπάρχουν αρκετές σημαντικές ημερομηνίες–γεγονότα σταθμοί που καθόρισαν την πορεία του Ομίλου. Αλλά θα έλεγα ότι η πιο σημαντική ήταν αμέσως μετά την εισβολή, τον Αύγουστο του 1974. Στην προσπάθεια τους να ανασυγκροτήσουν την εταιρεία,  ο Σταύρος και ο Γεράσιμος κάλεσαν μέσω του ραδιοφώνου του ΡΙΚ, τους υπαλλήλους τους σε συνάντηση στο ξενοδοχείο SunHall στη Λάρνακα. Τους  ενημέρωσαν ότι πρώτη τους προτεραιότητα ήταν να στήσουν ξανά τον τόπο τους και να δραστηριοποιηθεί η εταιρεία με το μοναδικό συμβόλαιο που εξακολουθούσε να ισχύει ακόμα, αυτό στις Βρετανικές Βάσεις. Οι υπάλληλοι που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα αποφάσισαν μαζί με τους δυο αδελφούς να ξεκινήσουν αμέσως δουλειά. Συμφώνησαν μάλιστα, τα έσοδα από τις εργασίες να τα μοιράζονται όλοι επί ίσοις όροις. Η συμφωνία αυτή έσωσε την εταιρεία. Γιατί αν αυτοί οι άνθρωποι, ο μάστρε Κόκος…, ο μάστρε Νίκος…, που πήγαν εκείνη την ημέρα εκεί δεν εμφανίζονταν, ή δεν δέχονταν να εργαστούν, γιατί τα χρήματα ήταν λίγα, ενδεχομένως να μην έπαιρνε την πορεία που πήρε στη συνέχεια η εταιρεία. Γι’ αυτό πιστεύω ότι ήταν το πιο καθοριστικό γεγονός στην ιστορία της εταιρείας Καραμοντάνη.

Ο Σταύρος και ο Γεράσιμος

Είναι αλήθεια ότι ο Σταύρος και ο Γεράσιμος ήταν δύο εντελώς διαφορετικοί χαρακτήρες;

Ναι, ήταν δύο διαφορετικοί χαρακτήρες αλλά ο ένας συμπλήρωνε τον άλλο.

Ο Γεράσιμος ήταν ο επιχειρηματίας που έπαιρνε τολμηρές αποφάσεις,  ο έμπορος, ο διορατικός άνθρωπος που έβλεπε δεκαετίες μπροστά αναγνωρίζοντας τις μελλοντικές ευκαιρίες. Όπως για παράδειγμα την ανάγκη της Κύπρου για πόσιμο νερό. Είχε αρχίσει να ασχολείται με τις αφαλατώσεις από το 1973, δηλαδή πολύ πιο πριν την πρώτη μονάδα αφαλάτωσης που έγινε στην Κύπρο το 1997.

Ο Σταύρος, ήταν ο μηχανικός, ο άνθρωπος που είχε τις τεχνικές γνώσεις, ο τελειομανής, ο άνθρωπος της πράξης. Τα κοινά τους χαρακτηριστικά όμως, όπως η τιμιότητα, ο σεβασμός και η εργατικότητα, ήταν αυτά που κέρδισαν την εμπιστοσύνη των συνεργατών τους.

Η γιαγιά «Στέτα»

Η γιαγιά Ειρήνη, μια δυναμική γυναίκα, πώς σας επηρέασε όλους; Τα στοιχεία που υπάρχουν γι’ αυτήν δείχνουν μια πολύ δυναμική γυναίκα. Μια ξεχωριστή προσωπικότητα.

Ήταν. Μου κάνει εντύπωση που το αναφέρετε αυτό, προφανώς έχει βγει από τις αφηγήσεις στο επετειακό βιβλίο της εταιρείας. Η Ειρήνη Γεωργίου Καραμοντάνη, μετά τον γάμο της, ήταν μία γυναίκα πολύ δυναμική. Ίσως γιατί έχασε τον άντρα της πολύ νέα και βρέθηκε μόνη της να μεγαλώνει δύο αγόρια. Οι περιστάσεις ανέδειξαν τη δύναμή της. Ένιωθε την ευθύνη να μεγαλώσει σωστά αυτά τα δύο παιδιά. Ήταν μορφωμένη γυναίκα από πολύ καλή οικογένεια της Αμμοχώστου.

Ο πατέρας της, Λουκάς Γεωργίου, ήταν μεγαλο-έμπορος της εποχής, και δήμαρχος Αμμοχώστου για αρκετές θητείες. Η Ειρήνη με τη βοήθεια της οικογένειας της και ειδικότερα του συζύγου της αδελφής της Νίνας, του Γιάννη Χριστοφίδη, κατάφερε να μεγαλώσει και να σπουδάσει αυτά τα δύο παιδιά και να τους δώσει την καθοδήγηση που έπρεπε να έχουν ώστε να ξεκινήσουν από μόνοι τους τη δική τους επιτυχημένη πορεία.

Έτυχε καμιά φορά η γιαγιά Ειρήνη να συζητήσει μαζί σας για τον Σταύρο που τον έστειλε στην Αγγλία να σπουδάσει γιατρός και επέστρεψε ηλεκτρολόγος μηχανικός;

Η γιαγιά, η «Στέτα» όπως τη λέγαμε, τα πράγματα που δεν της άρεσαν δεν τα πολυ6-συζητούσε! Όμως είναι γνωστή η ιστορία του Σταύρου στην οικογένεια όπως είναι γνωστό ότι δεν ήθελε, ο Σταύρος να παντρευτεί μια ξένη!

Ο πατέρας σας και ο θείος σας τι σας έλεγαν να έχετε ως παρακαταθήκη όταν θα αναλαμβάνατε τα ηνία της εταιρείας ή όταν αρχίσατε να εργάζεστε στον Όμιλο;

Πάντα μας έλεγαν ότι πρέπει να έχουμε όραμα και να κοιτάμε μπροστά με αισιοδοξία. Να έχουμε υπομονή και να δουλεύουμε σκληρά. Να σεβόμαστε το προσωπικό μας και τους συνεργάτες μας. Να τολμούμε, να μη φοβόμαστε να κάνουμε λάθη και να γνωρίζουμε τι γίνεται γύρω μας.

Η Μαρίνα Αγίας Νάπας

Πάμε και λίγο στο σήμερα. Θεωρώ ότι το πιο σημαντικό έργο για τον Όμιλο είναι η Μαρίνα Αγίας Νάπας, για πολλούς λόγους. Είναι ένα έργο υποδομής που ενισχύει την οικονομία του τόπου και ένα έργο έξω από τα νερά της, θα έλεγε κάποιος. Πώς προέκυψε η συμμετοχή της Καραμοντάνη σε ένα έργο που δεν ήταν στις παραδοσιακές εργασίες της;

Όντας από την Αμμόχωστο ο πατέρας μου ανέκαθεν αγαπούσε τη θάλασσα. Έβαζε στο κανό δύο σκουπόξυλα και ένα σεντόνι που έπαιρνε από τη μάνα του και έκανε ιστιοφόρο! Αργότερα απέκτησε  δύο αγωνιστικά ταχύπλοα και τρία ιστιοπλοϊκά σκάφη. Το ένα  μάλιστα έγινε το σπίτι του στη Μαρίνα της Λάρνακας για δύο χρόνια μετά την εισβολή.  Οι φυσικές μαρίνες της Αμμοχώστου και η αγάπη του για τη θάλασσα τον έκαναν να οραματίζεται σύγχρονες μαρίνες για την Κύπρο.

Όπως ανέφερα και προηγουμένως ήταν διορατικός άνθρωπος και έτσι από τα τέλη της δεκαετίας του ’90 έκανε προσπάθειες να υλοποιηθεί αυτή η ιδέα. Μάλιστα, μεταξύ άλλων, είχε κάνει πολλές επαφές με αρχιτεκτονικά γραφεία στο εξωτερικό που θα μπορούσαν να σχεδιάσουν ένα τέτοιο έργο.

Είχαμε σκεφθεί αρχικά να λάβουμε μέρος στον διαγωνισμό της Μαρίνας Λάρνακας αλλά τελικά αυτό δεν προχώρησε και έτσι ενδιαφερθήκαμε για τη Μαρίνα της Αγίας Νάπας. Ιδρύσαμε την εταιρεία M.M. Makronisos Marina Ltd η οποία υπέγραψε το συμβόλαιο παραχώρησης με την Κυπριακή Δημοκρατία για την κατασκευή και λειτουργία της Μαρίνας Αγίας Νάπας.

Είναι το μεγαλύτερο έργο στην ιστορία του Ομίλου και παράλληλα διαφέρει από τις παραδοσιακές δραστηριότητες μας γιατί πέρα από την κατασκευή, συμμετέχουμε επίσης μαζί με την ORA, του επενδυτή και συνέταιρου μας Αιγύπτιου Naguib Sawiris, στη διαχείριση και λειτουργία της Μαρίνας.

Πώς σχολιάζεις αυτό που γίνεται με τα διαβατήρια και τον όλο θόρυβο στον οποίο εμπλέκουν και τη Μαρίνα;

Δεν έχουμε κανένα πρόβλημα να σχολιάσουμε εξάλλου εκδώσαμε και σχετικό δελτίο τύπου. Κατ’ αρχήν δεν είμαστε εμείς πάροχοι διαβατηρίων. Συνεπώς, δεν εξετάζουν τη Μαρίνα αλλά κατά πόσο οι αρμόδιες υπηρεσίες του κράτους και τα υπουργεία ακολουθούν τις νενομισμένες διαδικασίες. Όμως είναι κρίμα να δημιουργείται αυτός ο ντόρος για περιπτώσεις σοβαρών επενδυτών.

Συνεχίζουμε τις επενδύσεις

Ποια είναι η επόμενη μεγάλη κίνηση της Καραμοντάνη;

Οι εταιρείες πάντοτε ψάχνουν καινούργιες ευκαιρίες. Εμείς άλλωστε είμαστε πρωτοπόροι στον τομέα μας. Είχαμε πολλές  πρωτιές στην πορεία μας αυτά τα 60 και πλέον χρόνια που υπάρχει ο Όμιλος Καραμοντάνη. Στην παρούσα φάση επενδύουμε στις ευκαιρίες τις οποίες έχουμε ήδη δημιουργήσει τα τελευταία χρόνια και στη συνέχεια των δραστηριοτήτων που αποτελούν το core business μας.

Έτσι συνεχίζουμε τις επενδύσεις μας στον τομέα της αφαλάτωσης. Εκτός από την Αφαλάτωση της Δεκέλειας έχουμε αναλάβει και την Αφαλάτωση της Πάφου για τα επόμενα 25 χρόνια και ξεκινούμε την παραγωγή του νερού πολύ σύντομα. Άρα ο τομέας της αφαλάτωσης είναι στον παρόν αλλά και στο αύριο στα σχέδια της Καραμοντάνη. Είναι βέβαια και τα μηχανολογικά έργα και αυτή τη στιγμή είμαστε μία από τις μεγαλύτερες εταιρείες στην Κύπρο σε αυτόν τον τομέα. Και βεβαίως συνεχίζουμε με την επένδυση στη Μαρίνα της Αγίας Νάπας και με όλες τις υπόλοιπες εργασίες που εκτελούμε εκεί, όπως είναι τα ηλεκτρομηχανολογικά έργα.

Πρόσφατα μάλιστα ξεκινήσαμε την κατασκευή πλωτών προβλήτων για μαρίνες στην Κύπρο σε συνεργασία με την αμερικανική Bellingham Marine. Κατασκευάσαμε τις πλωτές προβλήτες της Μαρίνας Αγίας Νάπας και ευελπιστούμε να κάνουμε το ίδιο και για άλλες μαρίνες που θα δημιουργηθούν.

Η μετά την πανδημία εποχή

Είμαστε σε μια δύσκολή κατάσταση στην Κύπρο. Είχαμε τα γεγονότα του 2013 και πριν καλά καλά σταθεί η οικονομία στα πόδια της ήρθε η πανδημία του κορωνοϊού. Εσείς πώς βλέπετε την κατάσταση;

Ναι, όντως περνούμε μία πολύ δύσκολη κατάσταση που οφείλεται σε ένα συνδυασμό συγκυριών: την πανδημία του Κορωνοϊού, το σκάνδαλο των διαβατηρίων και το αδιέξοδο του κυπριακού προβλήματος.  Όμως ο τροχός γυρίζει και αν κάνουμε τις σωστές κινήσεις ως κράτος, είμαι αισιόδοξη πως θα ανταπεξέλθουμε γρήγορα.

Βραχυπρόθεσμα, πρέπει παραδείγματος χάριν, να χειριστούμε το θέμα της πανδημίας και του τουρισμού σωστά, ώστε να ανοίξουμε με ασφάλεια για να έρθουν σύντομα οι ξένοι επισκέπτες. Μακροπρόθεσμα, θα πρέπει να έχουμε ως στόχο την προσέλκυση ποιοτικού τουρισμού. Αυτό μπορεί να φέρει καινούργιες επενδύσεις, που θα κινήσουν και πάλι την οικονομία.

Η κυβέρνηση θα πρέπει να εισαγάγει νέα και αξιόλογα επενδυτικά προγράμματα για την προσέλκυση κεφαλαίων και επενδυτών που θα προσφέρουν μακροπρόθεσμα στην οικονομία του τόπου.

Και δεν πρέπει να ξεχνάμε να αξιοποιούμε τα πλεονεκτήματα της χώρας. Η Κύπρος έχει ένα πολύ καλό νομικό σύστημα, προσφέρει υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και θα ήταν σωστό και έξυπνο να σκεφθούμε πώς να αξιοποιήσουμε αυτά τα πράγματα. Έχουμε επίσης ένα καλό φορολογικό σύστημα και φορολογικό συντελεστή που είναι ελκυστικός για τις εταιρείες. Αυτά τα πλεονεκτήματα πρέπει να τα προβάλουμε και να τα αξιοποιήσουμε.

1959

• Στις 24 Ιουνίου, επί αγγλοκρατίας, εγγράφεται ο Ετερόρρυθμος Συνεταιρισμός των Σταύρου & Γεράσιμου Καραμοντάνη με την ονομασία Caramondani Bros Limited Partnership και με αριθμό μητρώου P. 2027.
• Τοn Δεκέμβριο ο Συνεταιρισμός μαζί με άλλους 9 εταίρους, ιδρύουν την εταιρεία περιορισμένης ευθύνης ηλεκτρολογικών ειδών O Promithefs Ltd, η οποία το 1968 μετονομάζεται σε H.E. Προμηθεύς Λτδ.

1960

• Ο Συνεταιρισμός μετατρέπεται σε Ομόρρυθμο Συνεταιρισμό (UnlimitedPartnership).

1961-1962

• Κατασκευάζεται ο πρώτος ηλιακός θερμοσίφωνας στην Κύπρο, ο οποίος αποθηκεύεται με όλα τα σχέδια και στοιχεία κατασκευής του στις αποθήκες της εταιρείας στην παλιά Αμμόχωστο.

1963

• Ως αποτέλεσμα των διακοινοτικών ταραχών χάνεται μεγάλο μέρος της περιουσίας της εταιρείας

1967

• Οι αδελφοί Σταύρος και Γεράσιμος Καραμοντάνη ιδρύουν τη βιοτεχνία Caramondani Plastics Ltd

1973

• Η Caramondani Bros Ltd λαμβάνει μέρος στον πρώτο διαγωνισμό αφαλάτωσης των υφάλμυρων νερών της Μεσαορίας. Είναι η μοναδική κυπριακή συμμετοχή.

1974

• Ιούλιος. Με την τουρκική εισβολή η εταιρεία εκτοπίζεται από την Αμμόχωστο και χάνει τα πάντα
• Αύγουστος. Στις 28/8, το προσωπικό και οι ιδιοκτήτες πραγματοποιούν συνάντηση στη Λάρνακα και συναποφασίζουν την επαναδραστηριοποίηση της εταιρείας

1978

• Η εταιρεία μετατρέπεται σε Εταιρεία Περιορισμένης Ευθύνης, με την επωνυμία Caramondani Bros Ltd.

1982

• Οι αδελφοί Καραμοντάνη δωρίζουν σε στελέχη της εταιρείας το 27% των μετοχών τους.

1988

• Η Caramondani Bros Ltd εξαγοράζει το 100% του μετοχικού κεφαλαίου της TEU Conservices Ltd

1991

• Ιδρύεται η εταιρεία Caramondani Desalination Plants Ltd.

1993

• Ιδρύεται η εταιρεία C.N.C.P.Boat&CarParks Ltd

1996

• Η Caramondani Desalination Plants Ltd κερδίζει τον διαγωνισμό του πρώτου αυτοχρηματοδοτούμενου έργου (PFI – Private Finance Initiative) στην Κυπριακή Δημοκρατία, για την κατασκευή και λειτουργία του εργοστασίου αφαλάτωσης της Δεκέλειας με 10ετές συμβόλαιο, τύπου B.O.O.T. (Build, Own, Operate, Transfer).

1999

• Ξεκινά η διεθνής επέκταση της Caramondani Bros Public Co Ltd με την ίδρυση του υποκαταστήματός της στην Ελλάδα, Caramondani Hellas.

2001

• Η Caramondani Desalination Plants Ltd εξαγοράζει την ιταλική εταιρεία OsmoSistemiSrl και αποκτά διεθνή παρουσία στον τομέα των αφαλατώσεων.

2007

• Η Caramondani Desalination Plants Ltd υπογράφει με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας νέο 20ετές συμβόλαιο Β.Ο.Ο.Τ. για μονάδα αφαλάτωσης παραγωγής 40.000 m³ πόσιμου νερού ημερησίως. Επανασχεδιάζει και κατασκευάζει εκ νέου το εργοστάσιο αφαλάτωσης της Δεκέλειας.
• H Caramondani Bros Public Co Ltd ανοίγει γραφείο στην πόλη Ningbo στην Κίνα.

2008

• Κατόπιν δημόσιας πρότασής της η εταιρεία C.B. Holdings Ltd εξαγοράζει την Caramondani Bros Public Co Ltd, οι μετοχές της οποίας παύουν να διαπραγματεύονται από το ΧΑΚ.

2012

• Ιδρύεται η εταιρεία M.M. Makronisos Marina Ltd. Μετά από διεθνή διαγωνισμό, το 2010, η εταιρεία υπογράφει συμβόλαιο παραχώρησης με την Κυπριακή Δημοκρατία για την ανάπτυξη της Μαρίνας Αγίας Νάπας, το κόστος της οποίας αναμένεται να φτάσει στα 300 εκατ. ευρώ.

2014

• Εγκαινιάζονται τα νέα κεντρικά γραφεία και οι εγκαταστάσεις του Ομίλου στο Πέρα Χωριό Νήσου.

2016

• Ξεκινά η κατασκευή της Μαρίνας Αγίας Νάπας.

2018

• Σε συνεργασία με τη μεγαλύτερη εταιρεία κατασκευής μαρίνων στον κόσμο, την Αμερικανική Bellingham Marine Industries, ιδρύεται η Caramondani Bellingham Ltd

2019

• Η Caramondani Desalination Plants Ltd υπογράφει 25ετή σύμβαση B.O.O.T. με το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας για την κατασκευή και λειτουργία της Μονάδας Αφαλάτωσης Πάφου, δυναμικότητας 15.000 m³ ημερησίως.
• Η Caramondani Bros Ltd υπογράφει το μεγαλύτερο συμβόλαιο στην ιστορία της και αναλαμβάνει την κατασκευή των ηλεκτρομηχανολογικών εγκαταστάσεων της δεύτερης φάσης της Μαρίνας Αγίας Νάπας, που αφορά στα κτηριακά έργα.